Povlačenje desni – uzroci, simptomi, kako sprečiti i lečiti?

Povlačenje desni je progresivno stanje u kojem se tkivo desni polako povlači, otkrivajući koren zuba.

Ovaj problem ne samo da utiče na estetiku osmeha već može dovesti do osetljivosti zuba, karijesa korena, pa čak i gubitka zuba ako se ne leči na vreme.

U ovom članku ćemo detaljno objasniti zašto do njega dolazi, kako ga prepoznati i koje metode lečenja su najefikasnije.

Šta je povlačenje desni?

Povlačenje desni (gingivalna recesija) je proces u kojem se marginalno tkivo desni spušta, otkrivajući donji deo zuba koji je normalno zaštićen.

Kada se desni povuku, koren zuba postaje izložen bakterijama, što može dovesti do:

🔹 Povećane osetljivosti na toplo i hladno
🔹 Većeg rizika od karijesa korena
🔹 Parodontitisa (upale potpornog tkiva zuba)
🔹 Gubitka zuba u težim slučajevima

Uzroci povlačenja desni

Recesija gingive može biti uzrokovano različitim faktorima, a ovde ćemo objasniti najkarakterističnije.

Loša oralna higijena

Povlačenje desni je često posledica dugotrajne loše oralne higijene. Kada zanemarujete redovno pranje zuba i upotrebu konca, stvarate idealne uslove za razvoj bakterija koje polako razaraju vaše desni.

Najpre se formira mekani zubni plak – beli sloj bakterija koji se svakodnevno nakuplja. Ako ga ne uklonite u roku od 24 sata, počinje se stvrdnjavati u zubni kamenac.

Ova tvrda naslaga iritira desni, izazivajući upalu koja se manifestuje kao crvenilo, otok i krvarenje – stanje poznato kao gingivitis.

Vremenom, nelečena upala napreduje u parodontitis. Bakterije prodiru dublje, uništavajući potporna tkiva koja drže zube na mestu.

Desni se polako odvajaju od zuba, formirajući džepove u koje se još više bakterija nakuplja. Kako proces traje, kost koja podupire zube se resorbuje, a desni se povlače.

Pogrešne tehnike pranja zuba dodatno pogoršavaju situaciju. Previše agresivna tehnika pranja zuba može oštetiti desni i dovesti do njihove recesije ili je pogoršati.

Ako ne koristite konac za zube, ostavljate čak 40% zubnih površina neočišćenim. To su idealna mesta za bakterije koja pogoduju upali.

Genetski faktori

Genetski faktori igraju značajnu ulogu u razvoju povlačenja desni, a njihovo razumevanje može pomoći u identifikaciji osoba koje su predisponirane za ovaj problem.

Neki ljudi nasleđuju gene koji ih čine podložnijim razvoju bolesti desni, što može dovesti do njihovog povlačenja. Ovi genetski faktori mogu uticati na imunološki odgovor organizma na bakterijske infekcije u ustima.

Genetski faktori mogu uticati i na debljinu i zdravlje desni. Osobe sa slabijim ili tanjim desnima mogu biti sklonije ovom problemu.

Takođe, osobe sa određenim genetskim varijacijama mogu imati jaču ili slabiju reakciju na upalu, što može uticati na zdravlje desni.

Hormonalne promene

Hormonalne fluktuacije koje se javljaju tokom menstrualnog ciklusa, kao i tokom menopauze, mogu povećati osetljivost desni. Smanjenje estrogena tokom menopauze može oslabiti desni i povećati rizik od povlačenja.

Tokom trudnoće, povećani nivoi hormona, kao što su estrogen i progesteron, mogu izazvati promene u tkivima, što može dovesti do upale i povlačenja desni. Ovo stanje se često naziva „trudnički gingivitis“.

Osim toga, hormon stresa (kortizol), može oslabiti imunološki sistem i povećati upalne procese u telu. Ovo može doprineti razvoju bolesti desni i povlačenju.

Starenje

Kako starimo, sposobnost organizma da regeneriše i obnavlja tkiva opada. Ovo može dovesti do slabijeg zdravlja desni i povećanog rizika od povlačenja.

Procenjuje se da polovina ljudi starijih od 50 godina ima barem jedan zub sa recesijom gingive.

Starenje donosi i hormonalne promene koje, kako smo već objasnili, mogu uticati na zdravlje desni.

Stariji ljudi su takođe skloniji razvoju parodontalnih bolesti, koje su glavni uzrok povlačenja desni. Hronične upale i infekcije mogu dodatno pogoršati stanje.

Sa starenjem, neki ljudi mogu imati poteškoća u održavanju dobre oralne higijene zbog fizičkih ograničenja, što može dovesti do nakupljanja plaka i bolesti desni.

U ovoj životnoj dobi ljudi često imaju i druge zdravstvene probleme, kao što su dijabetes ili srčane bolesti, koji mogu dodatno uticati na zdravlje desni i povećati rizik od povlačenja.

Pušenje

Pušenje smanjuje protok krvi u desnima, što može oslabiti njihovu sposobnost da se bore protiv infekcija i upala. Ovo smanjenje protoka krvi otežava zarastanje rana i regeneraciju tkiva.

Pušači su izloženi većem riziku od razvoja parodontalnih bolesti, koje su glavni uzrok povlačenja desni. Pušenje oslabljuje imunološki sistem, čineći desni podložnijim bakterijskim infekcijama.

Ova loša navika može doprineti i većem nakupljanju plaka i zubnog kamenca, što kao što već znamo, može izazvati upalu desni i dovesti do povlačenja.

Smatra se da pušači imaju 2x veći rizik od povlačenja desni.

Povlačenje desni posle postavljanja mosta ili navlaka

Kada vam postave most, pritisak na okolne zube i desni može ponekad dovesti do postepenog povlačenja desni.

Najčešće se to dešava jer most menja raspodelu opterećenja pri žvakanju, a ako je konstrukcija previše napeta, iritira tkivo.

Osim toga, nedovoljna oralna higijena oko mosta može doprineti nakupljanju plaka, što izaziva upalu i gubitak gingivnog tkiva.

Ponekad sam rub krune (ako nije idealno prilagođen) iritira desni, što potiče recesiju.

Simptomi povlačenja desni

Simptomi povlačenja desni mogu varirati od osobe do osobe, ali postoje neki uobičajeni znaci koji ukazuju na ovo stanje.

Jedan od najčešćih simptoma povlačenja desni je pojava zuba koji izgledaju duže nego obično, što je rezultat izlaganja korena zuba.

Osobe sa ovim problemom često osećaju povećanu osetljivost zuba na toplotu, hladnoću, slatko ili kiselo.

Povlačenje desni može izazvati bol ili nelagodnost prilikom konzumiranja hrane i pića, posebno ako su desni upaljene.

Desni mogu izgledati crveno, otečeno, što ukazuje na prisustvo upale ili infekcije.

Ako desni krvare dok perete zube, to može biti znak upale koja pogoršava recesiju.

Ponekad se javlja i zadah iz usta – bakterije se nakupljaju u prostorima (džepovima) koji su nastali zbog povlačenja desni.

U težim slučajevima, možete osetiti klimanje zuba ili čak videti tamnije obojenje blizu korena (otkriveni dentin).

Prepoznavanje ovih simptoma je ključno za pravovremeno delovanje i lečenje, kako bi se sprečilo dalje pogoršanje stanja desni i očuvalo oralno zdravlje.

Ako primetite bilo koji od ovih simptoma, preporučuje se da se obratite stomatologu radi procene i saveta o daljem postupanju.

Kako zaustaviti povlačenje desni

Kada desni počnu da se povlače, prvo treba zaustaviti dalje oštećenje. Ako je recesija blaga, stomatolog može preporučiti nehirurške metode:

✔ Profesionalno čišćenje (skaliranje i poliranje) – uklanja kamenac i bakterije koje iritiraju desni.
✔ Upotreba lokalnih gelova s antibiotikom koji se koriste nakon profesionalnog čišćenja.
✔ Laser terapija – stimuliše regeneraciju tkiva bez uklanjanja tkiva.

Međutim, kod ozbiljnijeg povlačenja, stomatolog može preporučiti hirurški tretman, tj. operaciju za povlačenje desni:

✔ Gingivalni graft – presađivanje tkiva s nepca da pokrije otkriveni koren.
✔ Režanj operacija – dubinsko čišćenje kamenca i uklanjanje dubokih džepova.

Savet: Čim primetite znakove recesije, posetite stomatologa – što pre intervenišete, to su šanse za uspeh veće!

Kako sprečiti povlačenje desni

Sprečavanje procesa povlačenja desni zahteva kombinaciju dobrih oralnih higijenskih praksi, lečenja i, u nekim slučajevima, medicinskih intervencija.

Poboljšanje oralne higijene

Redovno pranje zuba najmanje dva puta dnevno i korišćenje zubnog konca barem jednom dnevno može pomoći u smanjenju nakupljanja plaka i zubnog kamenca.

Koristite meku četkicu za zube i nežno četkajte desni i zube. Izbegavajte previše agresivno četkanje koje može oštetiti desni.

Pravilna oralna higijena može smanjiti rizik od nastanka povlačenja desni za čak 60%.

Lečenje osnovnih bolesti

Ako imate bolesti desni, kao što su gingivitis ili parodontitis, važno je da ih lečite kako biste sprečili daljnje povlačenje desni.

Izbegavanje pušenja

Pušenje značajno povećava rizik od bolesti desni. Prestankom pušenja možete poboljšati zdravlje desni i smanjiti rizik od povlačenja.

Korišćenje specijalizovanih proizvoda

Razmislite o korišćenju proizvoda poput paste ili gela za povlačenje desni koji su specijalno formulisani za sprečavanje ovog problema. Ovi proizvodi mogu pomoći u smanjenju upale i jačanju zdravlja mekih tkiva.

Pravilna ishrana

Uravnotežena ishrana bogata vitaminima i mineralima, posebno vitaminom C, može pomoći u održavanju zdravlja desni.

Prirodni lek za povlačenje desni

Prirodni lekovi mogu biti korisni u ublažavanju simptoma povlačenja desni i poboljšanju zdravlja desni.

Žalfija je poznata po svojim antiinflamatornim svojstvima. Čaj od žalfije može se koristiti za ispiranje usta kako bi se smanjila upala. U istu svrhu možete koristiti i čaj od kamilice ili zeleni čaj.

Kurkuma sadrži kurkumin, koji ima antiinflamatorna i antibakterijska svojstva. Možete napraviti pastu od kurkume i vode i naneti je na desni kako biste smanjili upalu.

Gel od aloe vera može pomoći u smanjenju upale i iritacije desni. Možete ga direktno naneti na zahvaćena područja ili koristiti za ispiranje usta.

Takođe, ispiranje usta kokosovim uljem može pomoći u smanjenju bakterija i poboljšanju zdravlja desni. Preporučuje se da ispiranje traje 10-20 minuta.

Eterična ulja kao što su ulje čajevca i ulje peperminta imaju antibakterijska svojstva. Možete dodati nekoliko kapi u vodu za ispiranje usta ili koristiti u razblaženom obliku za masažu desni.

Još jedan prirodni lek za povlačenje desni je med. On ima prirodna antibakterijska svojstva i kada se nanese direktno na tkivo može pomoći u smanjenju upale.

Pre nego što započnete bilo koji prirodni tretman, preporučuje se da se konsultujete sa stomatologom, posebno ako imate ozbiljniji problem.

Zaključak

Povlačenje desni je progresivan problem koji može dovesti do osetljivosti zuba, karijesa korena, pa čak i gubitka zuba.

Ključna stvar je da shvatite uzroke – od loše oralne higijene i parodontnih bolesti do genetske predispozicije i loših navika.

Ako primetite da vam se desni povlače, ne paničite. Prvo, poboljšajte svakodnevnu negu: koristite meku četkicu, konac za zube i antibakterijske tečnosti za ispiranje usta.

Zatim, obavezno posetite stomatologa – on će proceniti da li vam treba profesionalno čišćenje, laser terapija ili čak hirurški zahvat poput presađivanja tkiva.

Najvažnije je delovati na vreme. Što ranije počnete sa lečenjem, to ćete lakše sprečiti dalje oštećenje.

Zdrave desni su temelj lepog i dugotrajnog osmeha, pa im posvetite pažnju koju zaslužuju!